Sabtu, 01 Maret 2008

Album Puisi Bahasa Banjar " Kalalatu "

KAlAlATU

Panarbit :

Kelompok Studi Sastra Banjarbaru

Kalimantan Selatan

Edisi 1

Edisi 1

Bagandang Nyiru

Imbahitu inya kada tahu lagi wan dirinya

Nang tahu teja mambari sajumlah warna

Jalan nang kada tarasa asing dijalani

Hanyar babarapa hari badapat wan Ainun

Rasa saratus tahun bakawanan singrakatan

Kada kawa dikisah lagi bauma tiri

Juhri nang babatis panjang sabalah

lamun harat bagimpar wan bagipang

Di kampung ngaran tapuji

Juhri

Pinanya sakampungan bakiaw

Mambawa handayang wan suluh

Rami bagandang nyiru sabil bakiaw ngaran Juhri

Juhri mandi bacabur wan kakawanan

Basimburan wan Ainun sampai malupa

Sungai nang mangalir dari spektrum

teja nang mambantang

Juhri

Di mana ikam Juhri

Nyiru kada bakaraat mambulangkir hutan

Juhri bulik

Handayang wan suluh manyapu bulan kadap

jadi tarangbandarang

Sungai sasain daras mangalir

Juhri bulik

Juhri bulik

Juhri marasa sasain jua tabawa arus

Namun kada badaya wan dirinya nang hanyut

Juhri bulik

Ikam di mana Juhri

Lakasi bulik

Sambil bakiaw kai Adul bamamai

Han matijaku amun kada maasi wan papadah urang tuha


Nanginiam jadinya

Pamali basasambunyain lacit kamagrib

Ainun basisigan di pangkuan umanya

Kakawanannya masih jua tacagat

mamandang Juhri dibungkus teja

nang sasain jua mananggalakan spektrumnya

Sakampungan badaraw manurunakan Juhri

nang tasangkang di puhun jingah

Kur sumangat jar nini Aluh

imbah sidin sampai ka sana

bbaru.96

Kai Adul

Kai caramin mata kami

Tinggal sidin sasaurangan lagi

nang lainnya sudah habisan

Di tangan kanan wan kiwa wan di batis

kami mamiciki

Kai tasandar di kursi habais bamamai

mahinggal wan batukbatuk

Mun kaya kalalatu kami kada nang waninya

maitihi muha sidin

Mun tinggi sakulahnya jangan dilupaakan jua

adatistiadat wan papadah urang bahari

Hidup ada atuirannya tungai

mun talanggar pamali

nangini dipadahakan tahayul

Babungkuk lalu dihadapan urang tuha

Pamali duduk di muhara lawang wayah ari sanja

Anak baiman ingat lawan waktu

Palihara sangkar bumi wan sangkar langit

Kita didalamnya di bibir kada lapas wan thayyibah

di ruas jari kita jangan tanggal tasbih

Mun guring bantal kita syahadat

Salimput kita zikir

Dipahinakan hanya ada nang satu

Dunia tungai bawatas paksina daksina masyrib

wan magrib

Aruwah nini ikam rajin maulah baraskuning

Kita naini tayai musafir

Kadada urang lain nang maulahakan jalan kaakhirat

Kita saurang maka ulah lawan syariat tharikat

wan hakikat

Bamula gawi katuk dahulu wan basmallah lawangnya

buka kuncinya wan ma’rifat

Kai dimalui urang sakampungan

Apalagi kalu ada hual pakara pahalatan

Mun ada Kai urang baakuran

Suah rumah pambakal handak karabahan kuwini

batangnya sing ganalan akarnya tabarubut

Puhun kuwini nitu dipindahakan kai kalain

Kai panyayangan bangat wan anak cucu

Amun datang saruan musti mambawaakan barakat

Tapi kami suah kakalahan wan Kai

Ampah kamarian Kai bulik matan salamatan

Kitingkiting wan bungkusan saputangan

kami manyasah barataan : Minta Kai

Kami rabuti nang di tangan sidin

Kai bakuciak : Jangan naini tahi

Kai pamalar jar kami barataan

Kaputingannya dapat kami jua

Imbahitu kami barabut mangulacak

Tahi jar kami barataan

Han matijaku tahi kada pamaasian

Sudah ganap ampatpuluhhari Ya Rabbi

Manjahit jubahMu dari kain tahlil

Wan kupasang kimakima shalawat

Kiblatiakan hadapanku nang tazallul

Aku ridha Ya Rabbi bulik kahadiratMu “

Mun kami takumpulan taganang aruah Kai

Sidin tahu nangapa nang handak kami pinta

Sampai wayahini kami pingkuti papadah sidin

Bismillah nitu anakkunci pambuka lawang surga

bbaru,2003

Edisi 2

Edisi 2

Ngaran Tapuji

Harum satanggi pudak malati barenteng di galungdua

Bagalang amas bakalung amas basusun batantangtiga

Barupa bungas baharta banyak apalah artinya

Apalah artinya lamunlah adat budi bahasa

kada dipakai kada dijaga

Banyak urang baparigal banyak batanam nyiur

Padahal handayangnya gugur mamparapas

Si Itai mangalangkang mananawaakan paninian

sawaktu sidin mamadahi jangan duduk dimuharalawang

wayah sanja kaina ngalih balaki

Tanda akhir zaman kalu

Banyak papadah urang tuha nang bangaran pamali

dianggap tahayul

Bujur jua banyu gugur ka daun kaladi

Baiingat lawan diri

Hidup di dunia ngaran tapuji

tabawa jua sampai kamati

bbaru, 93

** Telah dinotasi menjadi lagu banjar

dimuat di Dendang Banua B.Post ‘93

Mambangkit Batang Tarandam

Tarandam batang tarandam

Timbul tinggalam diarus banyu

Hilang jua di mata

Hilang jua di hati

Ingat kada jua diingat

Tarandam lawas tarandam

Tarandam lawas diarus banyu

Bangkitakanlah jua batang tarandam lawas

Pusaka paninggalan urang bahari

Mambangkit batang tarandam lawas tarandam

Pusaka bahari nang lawar pang tarandam

Tabangkit jua batang tarandam tabangkit

Barakat kita gawi sabumi

bbaru, 93

** Telah dinotasi menjadi lagu banjar

dimuat di Dendang Banua B.Post ‘93

Edisi 3

Edisi 3

Baturai Pantun

Cuka laang di dalam cupak

Kulang kaling buah timbatu

Takurasam kurihing simpak

Handak bujang tapilih balu

Mun malala santan Birayang

Nyiur gading nyiur tundunan

Mun talihat si ading bujang

Liur baik liur baungan

Kaluang guring bagantung

Bagantung di puhun kupang

Mun nasib kada bauntung

Di tangan diambil urang

bbaru, ‘93

** Telah dinotasi menjadi lagu banjar

dimuat di Dendang Banua B.Post ‘93

Sayang Gunung

Bumi nang dijajak

Langit lanya dijunjung

Siapa pang lagi nang mamalihara

Lamun kita jua kada umpat mambangun

Rusaklah binasa

Jauhakan bala

Sayang gunung

Sampai kapahabisan burung babunyi

Sayang gunung

Sayangi tanah banyu hutan balukar

Haruslah kita jaga

Harus dipalihara

Jangan sambarang tabang

Kasian sungai jangan dirigati

Janganlah dirusak

Sayangi banua

bb,93

** Telah dinotasi menjadi lagu banjar

dimuat di Dendang Banua B.Post ‘93

Pagar Tigarun

Kuayun tungai wan ayunan kakamban langkung

basusun ka bawah malintang nang tiga lapis

Hakikat tarikat wan ma’rifat

Ikam nang babustan lakasi pajamakan mata

Manangis jangan manangis bauntungbatuahai

saharian kuitan mancariakan rajaki

Payung janur maampar syair maulid

baturai lawan shalawat Rasul

Tinduk mandangar papadah urang bahari

Kugantungi wan halilipan wan kambang sarai

wan katupat guntur kawan maantar karuh

Tabu salah wan kacang parang jua

panangkal hantu pulasit wan parang maya

Mata nang kalat lakasi guring

Yun ayun itaiku ayun

Ayun badundang dalam pukungan

Mun ganal intan basusun

Hidup baiman mati baiman

Jangan lawas madam abah di banua urang

cariakan lurungnya di jalan nang halal

Kita baiingat wayah sanja kuning

Tihang rumah kami pasak lawan du’a

Anak kita sudah guring

bbaru,2004

Edisi 4

Edisi 4

Zikir Balarut

Rabana baalunalun diarus banyu

mambaca syair damaidanda

sabagaimana parahu baaarakan

Sungai nang malarutakan tasbih zikir

Mahambur harum kamanyan dari parapian

Malapai minyak likatbaburih

Balalu manapungtawari wan baraskuning

Lindungi wan salamatiakan tanahbanyu

Payung pucuk manyampaiakan pujipujian

lawan Rasulullah

Lilin hakikat hati anak kami baiman wan cardas pikiran

Diandakiakan caramin lakasi barabut

duitpacah di dalam shalawat

Kursumangat diayun ayunan kuning

Baikat pisit di tali haduk jangan sampai pagat silaturrahmi

batu pipisan di tangah watun :

Ai lakasi bajauhan sagala panyakit

Malam hari basuluh handayang

balarut baampah matahari hidup

Shalawat di batang pananjak

Gurdah di bilah pangayuh

maniupi bumbunan anakku bauntungbatuah

bbaru,2004

Pingkalung Sangkut

Mun bapandir pakara gawi sabumi

Cah babubuang liur basi banarai

Dipikirpikir kada jadi baras

Mbah sasain tinggi kamajuan zaman

Sasain jua tabuang adat pusaka urang bahari

Jar urang kada baparibasa baguna tahi larut

Wayahini urang bapipintaran mancari kadudukan

mancari duit nang kaya apakah caranya

Dalas bakalahi sakalambu dalas mamilanduk

manimpakul atawa manahi punai

Han kada sakira wayahini

Banyak bagung jadi raja

Kada ingat lagi lawan tanahbanyu

Sahibar maniring sahibar malihat

Binjai marimbun daun babuah labat

Siapa jua nang uyuh mananam

Adingku handak inya mangidam

bbaru,2004

Sarai Sarapun

Baik batuakal kugamati sakikihduakikih

Matahari nang mantapuk kabumbunan

maulah panjanak bahindang bahindala

Kaina kada sawat baulah jalan

manyampati ari

bursiah sanja bagasut bahantak

ka sangkar bumi

Baik kubarasihi darahku

wan ampatpuluhsatu macam wadai

Mbah saraba santuk

Mun baucap buruk muntung

Kada disambat mati abah disambat mati uma

Halinai sarai sarapun nang ditanam

di tanah pahalatan bauumuran

manjadi pakara manjadi pahualan

Nang kaya apa jua banua nang kada suah lagi dipalas

Sanja manyambur sapah

Batiti di balaran tapah

batampi ilat wan nasi astakona

sarai pangasai sakit manyamak

bbaru, 2004

Edisi 5

Edisi 5

Mandulang Sanja

Batulak lacit kapahabisan burung babunyi

daundaun hari luruh lacit ka dalam ruh

Pitung lapis bumi pitug lapis langit

Di kukus wangi garuMu aku luruh

Hujan wan panas maadu nasib

Sanja kutarahtarah lawan shalawat

hagan maulah dulang hagan maulah pangukut

paluhku nang barubuian marigati jubahMu

Tanah kata bismillah

Ditabuk luang nang dalam luang solongan

Banyu mangalir matan banyumataMu

Mangalir mambasuh batubatu zikirku

Saban kulenggang asmaMu di dulang

Saban kiawanku nang panjang

Wan tasbih kada ampih kutirak

Wan tahmid kada ampih kulantak

Kususun takbir panyambung bantiai patah

Di atas sajadahMu nang basah

Aku si pandulang mancari kasugihan

di atas ridhoMu

bbaru, 2004

Tarabang Burung

Sudah sampai di mana aku

Tabantai di padang pasir uslah

Haus kada sakira barubuian paluh

Rasa kadap panjanak kubuka wan bashirah

Bumi wan langit kukikih wan bismillah

Gadiburan angin bauap panas

Dikatinggian gunung hauqalah bau harum

kambang al kautsar manampur

Kupingkuti pisit jazim dalam dadaku

Kuiringi kamana tarabang hinggap kupukupu

Rasa kasisipuan batis malangkah

di muhara lawang : Sampurnakah syahadat ikam

Ruh ikam sabujurnya burung nang tarabang

nang madam ka banua asmaNya

Makani wan aqa idul iman supaya sampurna

basujud ka arasyNya

Badan ikam kurungannya nang harus dibarasihi

wan munazzatun ‘an kulli naqshin wa maa khathara

bil baal supaya sampurna sajadahNya

Jangan baaasaan masuklah

Baradap wan shalawat

Nyalai kamarnya wan ma’rifatullah

Bukai jandilanya wan nuruttjalli

Sabujurannyalah : Laisa kamisylihi syai’un

Imbahitu batasbihlah

“ Mun aku balum bamusyahadah

jangan Engkau tutup pintu ka’bah “

bbaru,2004

** uslah : meditasi (pengasingan diri)

bashirah : melihat dengan mata hati

hauqalah : lahaulawala quwwata illa

billahi al aliyyial adzim

jazim : keyakinan yang pasti

munazzatun . : Allah itu suci dari sifat

kekurangan dan apa saja

yang terlintas dalam hati manusia

nuruttajali : cahaya batinniyah

Laisa ... : tidak ada sesuatu pun yang

serupa dengan Dia

musyahadah : kesaksian keagungan Allah

Sanja Luruh

Lampau sasak lawan cahaya salausalau

Pahumaan nang lawas taung

Inya tahampar di atas tuyukan gayang

Umai lawas mahadang

Lakasi paculakan tali kahidupan nang mangarut

Lakasi ambili

Ruh nang turun di atas bumi

Nang mangandung bau candana

Manampur liar di padang banta

Langit barakun tuntungakan salaksa bilalang

tarabang maambahi padang halalang

Ambili aku nang maulah cinta

nang aku saurang karindangan

uyuh kada sakira mananggung dalam raga

Umai ambiliakan samunyaan warna ruhku

ciuman kasih wan nista

Aku salau dalam cahayaku nang panat

Burungburung ampih maurak halar

Langit wan hutan mambungkus ruhku

masuk ka dalam mimpi abadi

bbaru,2004

Edisi 6

Edisi 6

Bulik Balanting

Baturai wan hujan garimis. Aku tajipah

dalam rajut lunta rakun. Kukikih carucuk

nang batabul. Ilungilung maumbakgalahani

Sanja sasain bagalusut sasain mamarah janar di mataku

Kada usah lagiah batakun kamana burungburung

maurak halar. Kamana hutan bakau mancari

humbayang sampai ka muhara. Mun angin manampur

kadundangakan parimataku

Ulak banyu wadah mambuang paluh, langitai

Jangan dipadahakan aku kagubihan mun kada

mahirani salanjung mimpi nang marasuki

badanku. Janaki aku mun haratan manjanaki, bumiai

Kutinggalakan suratanku di tabingtabing

manyusur arus kapahumaan lawas taung

Kukuitakan ibubatisku ka tanah

kutawakakan ka matahari pajah :

Mun haus kasih minumku

Mun lapar sayang makanku

Kurasaakan dalam dada kadada lagi

bakalangan baampah sanja

Batang banyu darahku nang baarus ka hulu

Kuhidupi parapin :

Hidup nangini kada pang salagi mati

lawan mati salagi hidup

Alahai si burung mantuk:

Dundang badundang tanjak baalun

Patah sabilah kugantiakan

Garu kamanyan ‘gan pamapainya

Jauhnya jauh kada dirasa

Sinandung silagu badan

Di arus banyu dihantasi

Pananjakku kayu palawan

Karam janganlah karam di hati

Banjarbaru, 2004

Taparukui

Kumasuki mata nang manjanaki aku

Kada lapas wan nyarak pikiran

Di tangan sanasana mambuka kunci

Maninggalakan nang sudahsudah

Manyusun sirih basampuk urat

Susunakan pitung lambar nang diririh

Tapisah jangan tapisah hujunghujungnya

Tasampuk kahandak tasampuk dalam papadah

Janganha dibuang mun ada tangkainya

Paikat hati janganlah pagat

Mun luruh kambang kamuning

Luruh sakaki di tangan kada pang sampai

Putikakan kambang malati

Ruhi kahandak ruhui di dalam badan

Mun mahampar di paguringan

Kahada hilang nang kita cari

Tarangkai sudah

Samisal kada tarangkai di dalam mimpi

Papaiakan mautku mun sampai di sini

Banjarbaru, 2004

Di Pancung Lanting

Maulah cagat mata napang pikiran basamut

Tunduktingadah sahamahama kadada bintang

saricihricih kadada jua bulan

Papariannya kukumpulakan batisku kawajuakah

maulah palita daham pajah di hati

Mun tunggul saraba tunggul

wangkis saraba wangkis ngalihnya marasuk pandir

Marasuk mata nang kilirkiliran

Kujanaki pasang pindua

Kularutakan cupikan nang sasak tagah banua

Mun kahandak ayuam lakasi taparanak

nang lawas takandung dalam raga

lawas tabuhul kada taruhuiruhui jua

Napang imbah tatingau ilungilung

daham larut rakun makalaham mahalimpaur dada

mangunci muntung mangunci pangrasa

Han halinai ayuha bagamat bapuat

Baik baapikapik manunjul jukung

barangai mancari hagan pamacah liur

Banjarmasin, 2004

Edisi 7

Edisi 7

Marasa Maka Tahu

Maajini kahandak hati ari kalayang ari

Duduk di tangah watun cagat mata cagat

Mun bamban katia bamban dirihricih

Burit makalaham lingsak balangsar kada sakira

Bahujung lingsak marasa maka tahu

Pumput jalan pahinakan maulak banyu

Baduduk salah badiri gin salah

Bulan pajah bintang gin pajah

Wan siapa tatakunan nang tunduktingadah

Marasa maka tahu maarit bisul nang marantan

balalawasan mahadang pacah

Nyamanai bapandir mun muntung kada bakuring

Nyur kahulu nyur kahilir nyamanai naik mutur

turun mutur duduk di kursi unggalunggal

Batang tindih batindih kada tahu siapa ampun bilungka

siapa nang linyaknya

Himung bahindangbahindala kada tahu sindum banua

Kurayaman samut mancari juruh napang tukil karing

laang gin saraba karing

Kada ah mun mandangar kulipakkulipak babun di hulu

ngiukngiuk piul di hilir

asa ganting paparutan napangai panurihan sunyi

gatah tiis kada bagatah paluh nang diparah

Napang marasa maka tahu

Batis kulipak tungkulan baambah di padang banta

marajah pahumaan lawas pang taung

Lawas marajah pagat janji basambung pagat pulang

Marajah di hati napang

Manunjul jukung, jukung tapahalang

Manajak kupiah, kupiah tapahalang

Marasa maka tahu

Kikicaktu wadai gayam mata picak dipatuk hayam

Ari kalayang ari

Cagat mata tunduktingadah

Balangsar mahalimpaur

Sakalinya tahadangi buah bungur

Banjarbaru, 2004

Nini Aluh

Mun taganang aruah nini barubuian banyu mata

Sidin caramin mata wan wadah baungah

Nini landang umur jar urang sidin babustan

Wayahini banyak anumanum sudah kilum

Mun nini gigi purna sampai katuha

Sabil mangacip pinang malipat sirih

Dangarakan jar sidin

Kami bagarumut di hadapan sidin batalimpuh

wan rapat sila

Handaklah nyaman mambuka lawang surga

Apikapik mamalihara muntung wan mamalihara rupa

Basuh batistangan wan adat pusaka

Nini maluhaiakan hinak mangucurakan kinangan

ka paludahan mambujurakan kikisik timbaku jawa

Kaina banua kita tayai kacilangan listrik

Ikamni barataan harus jua mancilangakan iman

Diriakan masigit di hati kita

wadah manyampurnaakan syahadat wan zikir

wan sumbahyang palita kita

Mun sakulah tinggi tarangakan kubur kuitan

Han aku tayai sahibar maingatakan

Di banua banyak urang batatamba wan nini

Mun kana pulasit parang maya atawa tamakan racun

wan sidin kaya mambuangi kalimpanan

Cah mun ular ha kada tadas mamatuk sidin

dipuntal sidin dalam tapih

Suah kami handak manumbuk banih

Maalih lasung di balakang rumah ka halaman

Basapuluh kami kada iguligul

Kada bujur bismillahikam tu jar nini

Diangkat sidin kaya maangkat bantal

Sampaiakan papaian kambang rampai

du’adu’a kami

Barasihakan batur nini wan syalawat

banyu mata kami

Ya Rabbi

Mahampar sajadah dalam syahadat

Syahadat tahampar di dalam hati

Basimpuh badan salalu ingat

Ingat tasimpuh dihunjuran nini

Banjarbaru, 2004

Harumi Tanah Banyu

Ingat wan ingatakan tanahbanyu

Kada ampihampih mamarah susu kahidupan

hagan mahidupi kita

Sapanjang masa kada suah basisigan

sampai karing sumur kasugihan nang dikandungnya

sampai manggahmukuh mananai langit

Kita hajaah lagi nang kada baiingat

mambulangkir hutan

margasatwa nang dilindungi ditangkapi

halalang disalukuti tanah didulangi

batubara dikukuti bakasnya kada dihirani

Sungai karuh kuruskaring maarit raba

batuyuktuyuk pampan uraturat nadi kahidupan

Karasmin tu batatarusan banua baratik

wan rigat daki bahamburan

Han jangan manyalahakan siapasiapa kaina

Mun tanahpahumaan kada badarah lagi

Baah manyipaki banua bala dimanamana

Tuhan jadi murka

Lakasi lastariakan wan anakanak nagri

nang sugih ilmu pangatahuan

Hari ini

Kami batalimpuh rapatsila

sujud dihunjuran kuitan caramin mata

nang balimbuyan paluh mangganalakan kami

Kami cium tangan paguruan nang kada suah

manuntut tandajasa nang ikhlas mamintarakan kami

manjadi anakbabangsa mambangun banua

Ya Rabbi bukaakan lawang surga hagan

urangurang nang kami sayangi

Hari ini

Kita harumi tanahbanyu wan tabal iman

Wan ilmu pangatahuan kita harumi

wan adatpusaka papadah urang bahari

Harumiakan wan budibahasa ngaran tapuji

Harumiakan wan masjid langgar wadah mangaji

Bauntung batuah harumlah nagri harumlah bangsa

Banjarbaru, 2005